Podstawowe nawozy i pasze powinny być wytwarzane w gospodarstwie. Gospodarstwo ekologiczne powinno odznaczać się ładem organizacyjnym i porządkiem.

II. Środowisko i lokalizacja gospodarstwa

* Gospodarstwo powinno być położone w takiej odległości od emitorów pyłów, od zwałowisk  odpadów metalonośnych i od dużych ferm zwierzęcych produkujących gnojowicę, aby można było  wykluczyć możliwości stałego wpływu zanieczyszczeń.

* Z uwagi na niebezpieczeństwo skażeń, gospodarstwo nie może być położone w strefie ochronnej   zakładu przemysłowego.

* Odległość gospodarstwa od drogi o dużym natężeniu ruchu (ponad 500 pojazdów na godzinę)  powinna wynosić co   najmniej 100 m: obiekty gospodarstwa zaleca się odgrodzić od strony drogi  gęstym żywopłotem.

  * Gospodarstwo powinno być położone w takiej odległości od cieków z wodą pozaklasową   wylewającą wiosną, aby wykluczyć jej wpływ. Jakość wody gruntowej, studziennej i z wodociągu,   tak pod względem składu chemicznego jak i wskaźników mikrobiologicznych, powinna  odpowiadać normom krajowym.

* Zawartość metali ciężkich w glebie nie może przekroczyć podanych niżej wartości progowych:

Dopuszczalna zawartość metali ciężkich w mg/kg powietrznie suchej gleby

III. Przestawianie gospodarstwa

Przestawianie oznacza zmianę dotychczasowych metod gospodarowania na ekologiczne. Rozpoczyna się w momencie zaakceptowania programu przestawiania przez Stowarzyszenie EKOLAND i łączy się prowadzeniem księgi gospodarstwa.

I. Nawozy i nawożenie

* Celem nawożenia jest:
    - dostarczenie substratu organizmom glebowym;
    - stworzenie optymalnych warunków rozwoju roślin.

* Podstawowe nawozy powinny być wytwarzane w gospodarstwie. Zezwala się nazakup   dozwolonych w rolnictwie ekologicznym dodatków mineralnych oraz nawozów organicznych. Zakup nawozów organicznych z gospodarstw    konwencjonalnych - pod warunkiem, że nie   zawierają w nadmiarze niepożądanych  substancji - jest dopuszczalny do 30% masy nawozowej,  jaka mogłaby być  wytworzona w gospodarstwie przy maksymalnie dozwolonej obsadzie zwierząt. Ograniczenie ilościowe nie dotyczy specjalistycznych gospodarstw ogrodniczych. Każdy zakup  nawozów musi być odnotowany w księdze gospodarstwa, wraz z podaniem źródła zakupu.  Nawozy dokupowane w gospodarstwach konwencjonalnych powinny zostać przekompostowane   w gospodarstwie ekologicznym.

* Podstawowymi nawozami w gospodarstwie ekologicznym są: komposty, obornik, gnojówka i  woda gnojowa,  (te ostatnie stosowane tylko w okresie od kwietnia do końca sierpnia) oraz nawozy zielone. W rejonach górskich dopuszcza się stosowanie gnojowicy, pod kontrolą doradcy.

* Nawozy uzupełniające stanowią:
- nawozy mineralne: mielone skały takie jak: bazalt, bentonit, gips, kizeryt, dolomit, wapno magnezowe węglanowe, kreda nawozowa (pojeziorna, łąkowa, margiel); boraks; nawozy potasowe: kainit, kalimagnezja, siarczan potasu; skały fosforytowe (mączki); popiół drzewny;
- nawozy organiczne: mączka z kości, krwi, rogów, pierza, mączka rybna, odpadki rzeźne; płynne i stałe odpady z własnego gospodarstwa; makuchy, kora drzewna i trociny;
- muł i osady naturalnych zbiorników wodnych;
- torf w ilości do 20% w podłożach do produkcji rozsad.

* Nawozy uzupełniające mogą być stosowane pod warunkiem, że nie wykazują skażeń. Na ogół  wykorzystuje się je jako dodatki do kompostu. Dozwolone nawozy fosforowe i potasowe mogą  być zastosowane - w uzgodnieniu z doradcą - jeśli w glebie występuje stały niedobór tych  składników.

* Nawozy niedozwolone:
-  syntetyczne nawozy azotowe, guano, nawozy przemysłowe (w tym chelatowe, mikroelementowe i dolistne), nawozy o spowolnionym działaniu itp.;
-  gnojowica;
-  komposty z odpadów komunalnych;
-  osady ściekowe spoza gospodarstwa;
-  nie przekompostowane fekalia;
-  komposty z udziałem fekaliów w uprawie warzyw;
-  odchody z ferm zwierząt futerkowych;
-  nawóz popieczarkowy (podłoże) z konwencjonalnych pieczarkarni;
-  produkowane przemysłowo nawozy organiczne (w tym tzw. biohumus), nawozy organiczno - mineralne (w tym na bazie węgla brunatnego), popioły węgla z elektrociepłowni, kotłowni i  zakładów przemysłowych.

* Technologiczne odpady przemysłu spożywczego mogą być stosowane wyjątkowo, jeśli nie  wykazują skażeń.

* Zastosowanie innych nie wymienionych materiałów wymaga pisemnej zgody Stowarzyszenia EKOLAND.
 

II. Uprawa roli

* Uprawa roli powinna być wykonywana z myślą o stałym podwyższaniu żyzności gleby.
* Ogólne zasady uprawy to:
  - płytkie odwracanie, głębokie spulchnianie;
  - ograniczenie liczby przejazdów (agregatowanie narzędzi);
  - maksymalne skrócenie czasu, w którym gleba pozostaje bez okrywy roślinnej.

III. Płodozmian
 
* Płodozmian w gospodarstwie ekologicznym ma do spełnienia następujące funkcje:
  - utrzymanie optymalnej zawartości próchnicy oraz żyzności gleby;
  - zapobieganie nadmiernemu rozwojowi chorób i szkodników;
  - niedopuszczenie do niekontrolowanego rozwoju chwastów.

* Płodozmian musi spełniać następujące warunki:
  - rotacja powinna być minimum czteroletnia;
  - powinien uwzględniać rośliny z rodziny motylkowatych w plonie głównym;
  - musi obejmować międzyplony;
  - powinien uwzględniać tolerancję roślin na uprawę po sobie.

IV. Ograniczanie zachwaszczenia

Ograniczanie zachwaszczenia realizowane jest poprzez działania zapobiegawcze oraz przez bezpośrednie zwalczanie.

* Działania zapobiegawcze:
  - właściwy płodozmian (dobór i następstwo roślin uprawnych);
  - kompostowanie materiałów organicznych;
  - odpowiedni dobór odmian roślin uprawnych;
  - uprawa międzyplonów (ozimych, ścierniskowych) i śródplonów (wsiewek);
  - czyszczenie materiału siewnego;
  - przedsiewna uprawa roli;
  - ściółkowanie i mulczowanie.

* Bezpośrednie zwalczanie:
  - metody mechaniczne;
  - metody termiczne.

* Zabiegi  niedozwolone:
  - stosowanie herbicydów (także na miedzach, brzegach pól, w rowach, przy drogach   i pasach  zadrzewień śródpolnych).
 

V. Dobór odmian roślin uprawnych

* Odmiany genetycznie ustalone, o tzw. szerokiej odporności na choroby i szkodniki, jak również  konkurencyjne wobec chwastów formy lokalne, które ukształtowały się  w ciągu wielu lat uprawy w  danym regionie - są preferowane w rolnictwie ekologicznym.

*Odmiany heterozyjne (F1) nie są zalecane, ale mogą w konkretnych przypadkach zostać dozwolone.

* Formy uprawne stanowiące twory inżynierii genetycznej nie są w zasadzie dozwolone, ale określonych przypadkach mogą zostać dopuszczone do uprawy.

VI. Materiał siewny i sadzeniowy

* Ideą rolnictwa ekologicznego jest, by materiał siewny był reprodukowany  regionalnie, w  gospodarstwach ekologicznych, ale akceptuje się produkty   nasiennictwa ogólnokrajowego.

* Akceptuje się przedsiewne traktowanie nasion preparatami biodynamicznymi i dojrzałym kompostem oraz  zabiegi fizyczne przyśpieszające kiełkowanie, jak moczenie nasion, skaryfikowanie, a także - w celach fitosanitarnych - moczenie w roztworze nadmanganianu potasu.

* Syntetyczne zaprawy nasienne są zakazane; dotyczy to także zaprawiania materiału    sadzeniowego.

VII. Regulatory wzrostu i rozwoju

* Dozwolone są naturalne substancje, jak: preparaty biodynamiczne, wyciągi kompostowe, estrakty roślinne, itp.

* W rolnictwie ekologicznym niedozwolone jest stosowanie substancji syntetycznych o charakterze hormonów roślinnych, jak: antywylegacze, substancje stymulujące rozkrzewianie, stymulujące zapłodnienie i inicjujące partenokarpiczne zawiązywanie owoców, przyśpieszające lub opóźniające dojrzewanie, hamujące kiełkowanie bulw i cebul, pobudzające ukorzenianie sadzonek i in.

* W ekologicznej produkcji żywności niedopuszczalne są techniki radiacyjne (napromienianie roślin i produktów roślinnych)

VIII. Ochrona roślin

* Podstawą ochrony są działania zapobiegające nadmiernemu rozwojowi chorób  i szkodników.

Składają się na nie:
- właściwe kształtowanie krajobrazu;
- wprowadzenie prawidłowego płodozmianu;
- podwyższanie aktywności biologicznej gleby;
- wzmacnianie kondycji roślin uprawnych.

* Bezpośrednie zabiegi interwencyjne podejmowane są tylko wówczas, gdy nasilenie występowania patogenów i szkodników zagraża spadkiem plonu.
 

Ograniczanie populacji szkodników
* Dopuszcza się stosowanie następujących środków:
- preperatów wirusowych, bakteryjnych (np. na bazie Bacillus thuringiensis) i grzybowych;
- substancji feromonowych pod warunkiem, że nie są nimi traktowane bezpośrednio rośliny uprawne;
- sterylizacja samców szkodliwych owadów;
- preparatów roślinnych, np. "gnojówki" z pokrzywy (Urtica dioica), wywaru ze   skrzypu (Equisetum arvense), bylicy bożego drzewka (Artemisia sp.), wrotyczu (Tanacetum parthenium), miodli indyjskiej (Azadirachta indica), gorzkli (Quasia amara), złocienia dalmatyńskiego (Pyrethrum cinerariaefolium); ten ostatni, jeśli   możliwe, z naturalnymi substancjami zwiększającyni skuteczność;
- emulsji na bazie oleju parafinowego oraz  na bazie tłuszczów roślinnych  i zwierzęcych;
- szarego mydła;
- ziemi okrzemkowej;
- sproszkowanych skał;
- mleka.

* W uzasadnionych przypadkach zezwala się również na zastosowanie wyciągu z tytoniu (Nicotiana tabacum) oraz z derysa trującego (Derris elliptica).

* Aldehyd metylowy dozwolony jest jedynie do pułapek chwytnych.

I. Uwagi ogólne

Obecność zwierząt w gospodarstwie ekologicznym sprzyja urozmaiceniu upraw polowych, ze względu na konieczność pozyskania odpowiednich pasz. Chów zwierząt usprawnia zamknięcie obiegu materii organicznej w ramach gospodarstwa (produkcja obornika). Zwierzęta mogą wykorzystywać takie tereny gospodarstwa, które nie nadają się pod uprawę roślin towarowych.
Obsada zwierząt powinna zawierać się w przedziale 0,5-1,5 SD na 1 ha przeliczeniowy (patrz dział A. Gospodarstwo, I. Uwagi ogólne).

II. Gatunki i rasy zwierząt

Dobór gatunków i ras zwierząt gospodarskich jest uzależniony od warunków lokalnych. Różnorodność zwierząt zapewnia również różnorodność produkcji roślinnej. Zwierzęta gospodarskie są z natury zwierzętami stadnymi i należy zapewnić im odpowiednie warunki behawioralne i zoohigeniczne. Oznacza to m.in. dostosowanie wielkości stada do wymagań gatunku (rasy) zwierząt, jak i możliwości produkcyjnych gospodarstwa.

* Wskazany jest dobór takich zwierząt, które zapewniają zadowalający (nie rekordowy) poziom produkcji i charakteryzują się dobrą zdrowotnością, długowiecznością, łagodnością, dobrym wykorzystaniem pasz gospodarskich.

* Utrzymywanie zwierząt dzikich, mieszańców zwierząt dzikich i gospodarskich jak i mieszańców międzygatunkowych zwierząt gospodarskich wymaga zgody Stowarzyszenia EKOLAND.

* Zwierzęta wyhodowane na drodze inżynierii genetycznej nie są dopuszczone do utrzymywania w gospodarstwach ekologicznych. Ograniczenie to dotyczy także zabiegów transplantacji zarodków. Sztuczne krycie jest dopuszczalne.

III. Pochodzenie zwierząt

Zwierzęta utrzymywane w gospodarstwach ekologicznych powinny pochodzić z danego gospodarstwa lub innych gospodarstw atestowanych przez Stowarzyszenie EKOLAND. Nie mogą być kupowane na targowiskach, aukcjach itp. - tzn. pochodzić z anonimowych źródeł. Od powyższej zasady dopuszcza się następujące wyjątki:
- pisklęta jedniodniowe (przeznaczone na tucz);
- kurczęta do 10 tygodnia życia, przeznaczone na nioski;
- cielęta, koźlęta, jagnięta, do 28 dnia życia (mięso może uzyskać atest po co najmniej 6-cio miesięcznym odchowie  zwierząt  w gospodarstwie ekologicznym, o ile otrzymywały siarę i mleko);
- krowy, kozy, owce mleczne - w liczbie nie większej niż 10% istniejącego stada (mleko   może uzyskać atest po co najmniej miesięcznym pobycie zwierząt w gospodarstwie ekologicznym);
- inne dorosłe zwierzęta w liczbie nie większej niż 10% istniejącego stada. Mięso może uzyskać atest po co najmniej rocznym (świnie, owce, kozy, drób) lub dwuletnim (bydło, konie) okresie przebywania zwierząt w gospodarstwie ekologicznym;
- rozpłodniki z hodowli zarodowej.

* Stowarzyszenie EKOLAND może odstąpić od w/w wymagań w przypadku znacznego rozszerzenia gospodarstwa i zwiększenia produkcji lub w razie wprowadzenia w gospodarstwie nowego kierunku produkcji.

IV. Warunki utrzymywania i obchodzenia się ze zwierzętami

* Zwierzęta muszą być utrzymywane w taki sposób, aby mogły żyć i rozwijać się w warunkach możliwie bezstresowych i dostosowanych do ich potrzeb. Należy też zachować odpowiednie, ze względów behawioralnych i produkcyjnych, liczebności   utrzymywanych zwierząt.

* Zwierzętom utrzymywanym w gospodarstwach ekologicznych powinno się zapewnić:  
- możliwość ruchu zarówno w budynkach, jak i okólnikach oraz pastwiskach; nie zezwala się na stałe utrzymywanie zwierząt gospodarskich w pomieszczeniach zamkniętych; pętanie, wiązanie itp. przez dłuższy czas, jak również używanie treserów jest niedopuszczalne; w sezonie pastwiskowym zwierzęta powinny mieć dostęp do pastwisk;

- budynki gwarantujące wystarczający dostęp powietrza (wentylacja naturalna), oświetlenie (światło dzienne), ochronę przed skrajnymi temperaturami, wiatrem i nasłonecznieniem;

- dostosowanie do potrzeb danego gatunku miejsca przeznaczonego do wypoczynku, wyposażone w odpowiednie urządzenia (należy uwzględnić specjalnie okres okołoporodowy); dla drobiu należy zapewnić wybiegi, grzędy, gniazda, a dla ptactwa wodnego wskazany jest dostęp do zbornika wodnego; zwierzęta powinny mieć zapewnioną naturalną ściółkę;

- stały dostęp do świeżej wody pitnej i pasz.

* W budynkach nie można stosować toksycznych materiałów budowlanych ani toksycznych farb, lakierów i innych środków konserwujących.

* Stowarzyszenie EKOLAND może w indywidualnych przypadkach odstąpić okresowo od wymogu dostępu zwierząt do pastwisk.

* W przypadku sztucznego przedłużania dnia świetlnego, nie może on trwać dłużej niż 16 godzin.

* Wszelkie zabiegi przy zwierzętach powinny być wykonywane w taki sposób, aby chronić je przed stresami. Oznacza to m.in., że zabronione jest okaleczanie zwierząt. Dopuszcza się jednak niektóre zabiegi hodowlane i produkcyjne związane z naruszaniem powłok ciała:
- trwałe znakowanie zwierząt, charakterystyczne dla gatunku (kolczyki, tatuaż, itp.) w stadach zarodowych - ale nie w chowie twarowym i amatorskim chowie zwierząt;
- skracanie ogonów jagniąt do 14 dnia życia;
- skracanie kiełków prosiąt do 3 dnia życia;
- kastrację knurków do 28 dni, a buhajków, tryczków, koziołków do 3 miesiąca życia;
- kastrację starych rozpłodników wybrakowanych z hodowli (nie dotyczy drobiu);
- zakładanie kółek nosowych buhajkom przeznaczonym do hodowli.

Prowadzenie walk zwierząt, tresury, itp. jest w gospodarstwach ekologicznych niedopuszczalne. Nie oznacza to jednak, iż trzeba poniechać przyzwyczajania zwierząt do określonych schematów zachowań (przepędzanie na pastwisko, przyzwyczajenie do doju, nauczenie pracy  w zaprzęgu, itp.).
 

V. Żywienie zwierząt

* Żywienie ma na celu utrzymanie zwierząt w dobrej kondycji oraz zapewnienie optymalnej produkcji. Dlatego pasze muszą być dobrej jakości i dostosowane do potrzeb gatunku.

* Pasze powinny być produkowane w gospodarstwie. Możliwy jest zakup pasz z innych gospodarstw ekologicznych. Pasze pochodzące z gospodarstw konwencjonalnych mogą być stosowane, jednakże ich ilość nie może przekraczać 10% w skali roku i w ramach dawki dziennej. W przypadkach szczególnych (powódź, susza, itp.) Stowarzyszenie EKOLAND może okresowo odstąpić od w/w zasady. Stowarzyszenie EKOLAND może żądać wykonania analiz dokupowanych pasz.

* Stosowane w paszach dodatki mineralne i witaminowe mogą pochodzić wyłącznie ze źródeł naturalnych (np. mączka kostna, tran, drożdże, sól pastewna). Podawanie soli mineralnych i syntetycznych witamin w paszy możliwe jest tylko w przypadku stwierdzenia ich niedoborów w paszach gospodarstwa i za zgodą Stowarzyszenia EKOLAND.

* Wyklucza się stosowanie w paszach dodatków stymulujących wzrost, wzmagających apetyt, barwników syntetycznych, konserwantów, odchodów zwierzęcych, aminokwasów, mocznika, pasz traktowanych rozpuszczalnikami bądź poddawanych ekstrakcji oraz wszelkich preparatów i leków nie wyszczególnionych jako dopuszczone do stosowania w gospodarstwach ekologicznych.

* Żywienie młodzieży (nie dotyczy drobiu) powinno być oparte na wykorzystaniu mleka pełnego z produkcji ekologicznej. Dopuszcza się jako "awaryjne" stosowanie mleka z gospodarstw konwencjonalnych i preparatów mlekozastępczych. Preparaty tego typu nie mogą zawierać niedozwolonych dodatków i muszą się składać głównie z mleka w proszku.

VI. Profilaktyka i leczenie zwierząt

Wszelkie zabiegi dotyczące zdrowia zwierząt powinny być ukierunkowane przede wszystkim na profilaktykę, tj. zwiększenie odporności zwierząt na choroby i zapobieganie infekcjom. Należy dążyć, aby nadzór medyczny nad zwierzętami w gospodarstwie ekologicznym sprawował lekarz znający niekonwencjonalne metody leczenia (np. fitoterapia, homeopatia, akupunktura).
Wszelka działalność lecznicza musi być dokumentowana, ze szczegółowym opisem leczenia (nazwa schorzenia, okres trwania choroby, zastosowane zabiegi lecznicze, leki, ich dawki i okres podawania).

Leczenie konwencjonalne może być prowadzone tylko w szczególnych przypadkach, a mianowicie:
- w razie konieczności ratowania życia;
- aby zapobiec niepotrzebnym cierpieniom zwierzęcia;
- gdy nie są dostępne żadne inne środki lecznicze.

Nie  wolno podawać leków zwierzętom zdrowym; dotyczy to szczególnie środków regulujących wzrost, płodność, ciepłotę ciała i pobudzających produkcję.
W wyjątkowych przypadkach dopuszcza się podawanie prostaglandyny przy porodach. Stosowanie preparatów przeciwpasożytniczych nie może mieć charakteru stałego, dopuszcza się natomiast odrobaczanie zwierząt wprowadzanych do gospodarstwa.

Szczepienia ochronne zwierząt są dopuszczalne, gdy:
- wymagane są urzędowo;
- rozpoznano występującą w okolicy lub/i w gospodarstwie chorobę, której nie można opanować innymi sposobami.

* W przypadku stosowania leków syntetycznych okres karencji dla produktów (objętych atestem) wynosi minimum 2 tygodnie lub równa się 2-krotnemu okresowi karencji podanemu przez producenta leku (zaleca się zawsze dłuższy z wyżej podanych). Przy długotrwałym leczeniu zwierząt lekami syntetycznymi mięso można sprzedawać jako atestowane po upływie półrocznej karencji.